‘Levenslang’ na tuchtmaatregel

SP-Kamerlid Henk van Gerven: ‘Het is een noodzakelijk paardenmiddel’

Publicatie van alle tuchtmaatregelen in het BIG-register brandmerkt artsen. De SP heeft inmiddels een genuanceerd amendement ingediend dat de scherpe kantjes er wat afhaalt. Maar ook dat kan volgens de tegenstanders onnodige schade niet voorkomen.

De uitzending van De Ombudsman op 8 oktober deed nogal wat stof opwaaien. In het VARA-programma werd voorgesteld alle tuchtmaatregelen openbaar te maken door ze op te nemen in het BIG-register. Dit voorstel wekte bij de beroepsgroep de indruk dat artsen die een waarschuwing of berisping hebben gekregen, zonder pardon aan de schandpaal worden genageld. Het regende dan ook bezwaren.

De KNMG meent dat het voorstel een vertekend beeld geeft; een gewaarschuwd arts kan nog steeds een goede arts zijn (MC 43/2010: 2296). Herman Hermans, voorzitter van het Regionaal Tuchtcollege te Groningen, waarschuwt voor beïnvloeding van de tuchtrechtspraak. ‘Tuchtrechters zullen zich afvragen of ze wel een maatregel moeten opleggen, of ze niet kunnen volstaan met gegrondverklaring van de klacht, omdat het gevolg van de maatregel voor de betrokkene veel te schadelijk is’ (MC 43/2010: 2236). SP-Eerste Kamerlid Tineke Slagter-Roukema heeft als praktiserend huisarts deze stukken met instemming gelezen. Ze vraagt zich af of met deze wetswijziging het paard niet achter de wagen wordt gespannen.

Onvoldoende toezicht
Vorige week heeft haar partijgenoot Henk van Gerven, SP-Kamerlid en ook huisarts, een amendement op de Wet BIG ingediend waarin staat dat berispingen, waarschuwingen en geldboetes openbaar in het BIG-register moeten komen te staan, maar dan wel inclusief de beslissing en de overwegingen van het tuchtcollege. ‘De mensen die het register raadplegen, moeten een goede overweging kunnen maken van wat er precies gebeurd is’, aldus van Gerven. ‘Het is een paardenmiddel, maar het is noodzakelijk gezien de huidige praktijk.’

Een waarschuwing of berisping heeft geen gevolgen
voor de beroepsuitoefening

Van Gerven vindt dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg te weinig mensen in dienst heeft om de grote hoeveelheid zorgverleners te controleren. ‘Het toezicht is volstrekt onvoldoende. Vandaar dat we zeggen, dan toch maar dit.’

Vergevingsgezind
Omdat een patiënt moet kunnen controleren of zijn zorgverlener nog volledig bevoegd is, zijn de zwaarste maatregelen zoals schorsing of ontzegging van de bevoegdheid nu al in het BIG-register terug te vinden. Maar waarschuwingen, berispingen en geldboetes hebben geen gevolgen voor de beroepsuitoefening. Als deze lichtere maatregelen op naam openbaar worden, zullen patiënten dan niet massaal het BIG-register checken om te zien of hun dokter iets op zijn geweten heeft? Pieter Hilhorst, presentator van De Ombudsman, verwacht dat niet. ‘Het is vergelijkbaar met het prijsmechanisme. Dat werkt, omdat een aantal kritische mensen wel prijzen vergelijken. Daarom is het voor aanbieders van producten zinnig om goed op de prijs te letten. De meeste consumenten kijken daar echter helemaal niet naar. Zo is het ook met patiënten. De meeste patiënten gaan niet in het BIG-register zoeken. Maar omdat een paar patiënten het wel doen, en aan artsen vragen wat er met een waarschuwing is gedaan, worden ze gedwongen te laten zien dat ze ervan hebben geleerd.’

Bovendien zijn patiënten vergevingsgezind, is de ervaring van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF). Een woordvoerder: ‘Als ze goede ervaringen hebben met een zorgverlener, zal een enkele waarschuwing hen niet doen besluiten om naar een ander te gaan. En waarschijnlijk zullen ze niet eens weten dat er een waarschuwing in het BIG-register staat, omdat ze geen aanleiding hebben om daarin te kijken.’

Geen eerlijk beeld
De nuance in het SP-amendement heeft de KNMG niet op andere gedachten gebracht. ‘Ook als de volledige uitspraak wordt toegevoegd, kan publicatie tot onjuiste conclusies leiden’, aldus een woordvoerder van de KNMG. ‘Wij achten het niet waarschijnlijk dat patiënten de uitspraak zullen lezen. Bovendien blijft het informatie waar patiënten niets mee opschieten. Ze kunnen nog steeds denken dat een niet-gewaarschuwd arts een betere arts is dan een gewaarschuwd arts en dat hoeft dus beslist niet zo te zijn. En ook voor artsen blijft dit onevenredig belastend. Een waarschuwing zou het hele beroepsmatige leven van de arts in het BIG-register aangetekend moeten blijven. Het tuchtrecht als kwaliteitssysteem wordt hiermee ondermijnd en daar is uiteindelijk niemand bij gebaat.’

Auko Scholten, voorzitter van het Centraal Tuchtcollege, reageert eveneens afwijzend. Hij steunt het pleidooi van zijn collega Herman Hermans en is niet onder de indruk van het voorstel om de volledige uitspraak toe te voegen ‘De patiënt kan aan de hand van een uitspraak niet een betere keuze maken. Een enkele waarschuwing schept geen eerlijk beeld, zegt onvoldoende over het gebrek aan kwaliteit van de betrokkene en nog minder over de kwaliteit van anderen. Daarnaast kun je je afvragen of het redelijk is dat er ten aanzien van één groep in de samenleving een functioneringsregister wordt bijgehouden.’

Leren van fouten
Het is duidelijk dat alle partijen streven naar transparantie in de zorg. Maar is de Wet BIG de juiste manier om dit doel te bereiken? CDA-Kamerlid en oud-verpleegkundige Sabine Uitslag vindt van niet. ‘Ik ben zeker voor transparantie. Maar er moet door de instelling worden geïnvesteerd in gedrag waarbij iedereen het normaal vindt fouten te melden en ervan te leren. Op dat niveau moet transparantie normaal zijn en niet bedreigend. Op dat niveau ligt naar mijn volste overtuiging dan ook de echte oplossing.’

Het lijkt er echter op dat een meerderheid van de Tweede Kamer het voorstel van Henk van Gerven wel steunt. Al in het programma De Ombudsman lieten GroenLinks, PvdA en VVD zich positief uit over de toen nog ongenuanceerde plannen. VVD-Kamerlid Anne Mulder tegen MC: ‘Laat maar zien hoe het zit met de kwaliteit van artsen en specialisten. Een sector die krachtig is, is transparant, dan heb je zelfvertrouwen.’

Dat de VVD het voorstel ziet zitten, is eigenlijk niet verassend. De huidige minister Edith Schippers van Volksgezondheid schreef als Kamerlid in 2008 in een tienjaarsvisie van de VVD dat inzichtelijkheid en transparantie een voorwaarde zijn voor een gezondheidszorg die de patiënt serieus neemt. Alleen openbaarmaking van schorsingen en ontzeggingen vond zij toen wel erg mager voor een kabinet dat beweerde zich in te zetten voor transparantie van kwaliteit. Als de minister bij haar oorspronkelijke standpunt is gebleven, maakt het SP-amendement een goede kans.

Mikky Jöbsis

Eerdere berichten over dit onderwerp:

Falende artsen niet aan de schandpaal

Laat waarschuwingen buiten het BIG-register