Malaria of typhus

Ergens boven de Sahara, midden in de nacht, werd er omgeroepen: ‘Is er een dokter aanwezig?’ Ik was samen met mijn echtgenote en kind op weg naar Amsterdam, vanuit Accra, Ghana, waar ik als tropenarts werkte. Ik slaap slecht tijdens nachtvluchten, toch reageerde ik niet direct; ik had er weinig zin in. Bovendien wist ik dat er nog minstens drie collega’s in het vliegtuig zaten. Maar die bleken allemaal te slapen, of ze deden nog meer hun best alsof. Na de tweede oproep stond ik gelaten op.

Achter in het vliegtuig, in de pantry, lag een jonge vrouw, ongeveer 20 jaar, op de grond. Ze had hoge koorts, was ziek en had buikpijn. Het was een Engels meisje dat in Nigeria had rondgereisd en nu op weg was naar huis. Ze had haar malariaprofylaxe maar af en toe ingenomen. Ze was al een aantal dagen niet lekker en had nu dus een hoge temperatuur.

Goed onderzoek in een lawaaiig vliegtuig is maar met mate mogelijk. Ze had een soepele buik, diffuus drukpijnlijk, normale pols en tensie. Mijn differentiaaldiagnose bestond uit: een verwaarloosde of niet onderkende malaria of typhus. Een typische tropen-DD. Mijn advies aan de steward was dan ook: uitstappen in Amsterdam en dan naar het ziekenhuis. Zij protesteerde maar ik hield voet bij stuk.

Tevreden keerde ik terug naar mijn stoel. Een half uur later kwam de gezagvoerder bij me die me meenam naar voren.

‘Bent u zeker van de diagnose typhus?’

‘Hoezo?’, vroeg ik.

‘Nou, als het inderdaad typhus is, dan moet het vliegtuig, met inzittenden, volgens protocol eerst 24 uur in quarantaine.’

‘Nee hoor’, haastte ik mij te zeggen, ‘ik ben helemaal niet zeker van die diagnose. Meest waarschijnlijk is het malaria.’

‘Ok’, zei hij duidelijk opgelucht en hij ging het vliegtuig weer besturen.

Enigszins beduusd ging ik weer zitten. Van slapen is verder niets gekomen. Het meisje is vanaf Schiphol rechtstreeks naar een ziekenhuis gebracht en ik kreeg twee maanden later twee mooie pennen van de KLM. Als dank voor mijn bewezen dienst of voor het behoeden van vertraging? Ik weet het niet.

Henk Hoitzing, huisarts, ex-tropenarts en forensisch arts KNMG

• Zomerserie 2010