Laatste nieuws
video

Veel burn-out onder geneeskundestudenten

3 reacties

Kwart van de coassistenten ziet coschap niet meer zitten

Onderzoek van het KNMG Studentenplatform laat zien dat een kwart van de geneeskundestudenten ernstige vermoeidheidsklachten heeft en 41 procent van de coassistenten de werkdruk als zwaar tot erg zwaar ervaart. Het platform pleit voor meer preventie van burn-out door opleiders en artsen.

Charlotte Kruydenberg, voorzitter KNMG Studentenplatform: "Het is van belang dat er een gedegen onderzoek komt naar de prevalentie van burnout onder geneeskundestudenten."


Eerder zijn al verschillende buitenlandse studies verschenen waarin onderzoek wordt gedaan naar de prevalentie van burn-out tijdens de opleiding geneeskunde. Zo bleek uit onderzoek van de Mayo Clinic College of Medicine (Verenigde Staten, 2010) dat meer dan de helft van de bijna drieduizend studenten die deelnamen aan het onderzoek, leed aan een burn-out.1 Bij een onderzoek onder ruim vijfhonderd geneeskundestudenten in Brazilië werd bij bijna 40 procent een burn-out geconstateerd.2 Naarmate studenten verder komen in de opleiding, lijken zij een groter risico te lopen op een burn-out.3 Onderzoek onder Nederlandse geneeskundestudenten waarbij gebruik is gemaakt van het diagnostisch instrument MBI (zie kader) ontbrak nog.

Enquête
Eind 2011 startte het KNMG Studentenplatform, door middel van een digitale enquête, een onderzoek onder 2817 geneeskundestudenten van alle medische faculteiten en uit alle jaren. De resultaten, die onder meer vanwege de uitgebreide analyse, even op zich lieten wachten, zijn schokkend te noemen.

Van de ondervraagde studenten waren er 1205 met hun coschappen begonnen. In de enquête werd onder meer gevraagd naar de werkdruk tijdens de studie en het voorkomen van burn-outgerelateerde klachten.

41 procent van de coassistenten geeft in dit onderzoek aan dat ze de werkdruk tijdens de studie zwaar tot erg zwaar vinden. Van alle coassistenten ziet 26 procent de coschappen niet meer zitten. Voornaamste reden hiervoor (32%) is de angst om persoonlijk te falen, gevolgd door een te hoge werkdruk (31%). In de vragenlijst was tevens de Checklist Individuele Spankracht (CIS-20) opgenomen. Deze meet subjectieve vermoeidheid en gedragsaspecten die hieraan gerelateerd zijn. Voor de CIS-20 is een afkappunt van 76 punten vastgesteld. Boven dit afkappunt loopt de respondent een hoger risico om door ziekte – langdurig – uit te vallen. Maar liefst 23 procent van alle coassistenten blijkt een CIS-20-score van > 76 te hebben.

Het grootste deel van de coassistenten (84%) zou met burn-outverschijnselen eerst naar familieleden of vrienden gaan. Slechts 2 procent zou daarvoor in eerste instantie de daarvoor door de universiteiten aangewezen vertrouwenspersonen benaderen. Ruim een kwart geeft daarnaast aan onvoldoende emotionele steun en begeleiding te ontvangen van vertrouwenspersonen, opleiders en docenten tijdens de coschappen.

Gevolgen
Naast de gevolgen voor het persoonlijk leven heeft een burn-out ook invloed op het functioneren op de werkvloer. Amerikaans onderzoek toont dat het professioneel gedrag van studenten lijdt onder een burn-out. Studenten met een burn-out vertonen significant meer onprofessioneel gedrag dan hun collega’s. Zo werd vergeten lichamelijk onderzoek aangemerkt als ‘niet afwijkend’ en werden laboratoriumtesten niet aangevraagd.1 Daarbij zorgt een burn-out voor minder patiëntveiligheid en een lagere kwaliteit van zorg voor de patiënten van de coassistent in kwestie.4

Het feit dat één op de vier coassistenten zijn coschappen niet meer ziet zitten en een kwart van de coassistenten ernstige vermoeidheidsklachten vertoont moet een duidelijk signaal zijn naar alle betrokkenen. Het risico dat deze studenten uiteindelijk een burn-out krijgen en dat hierdoor de kwaliteit van zorg en de patiëntveiligheid in het geding komen, mag niet worden onderschat.

Het KNMG Studentenplatform roept medische faculteiten daarom op om actie te ondernemen. Het degelijk voorbereiden van coassistenten op de hoge werkdruk en stress van de coschappen zou een sleutelrol kunnen spelen. Hiervoor zou gebruik gemaakt kunnen worden van programma’s die studenten leren met stress om te gaan en voldoende tijd in te plannen voor ontspanning. In Groot-Brittannië is een dergelijk programma voor iedere faculteit verplicht. Daarnaast dienen faculteiten ervoor te zorgen dat de vertrouwenspersoon bekend is bij alle studenten en voldoende kennis heeft van burn-outklachten om de student adequate ondersteuning te kunnen bieden. Het KNMG Studentenplatform pleit tevens voor gedegen onderzoek naar de prevalentie van burn-out onder coassistenten en naar de oorzaak van de klachten. Uiteraard is het van belang dat met deze informatie naar een structurele oplossing wordt gezocht om burn-out(gerelateerde klachten) onder studenten te voorkomen.


Feiten over burn-out

De meest gebruikte definitie beschrijft een burn-out als emotionele uitputting
– gevoel van extreme vermoeidheid – en depersonalisatie – vervreemding ten opzichte van anderen – tezamen met gevoelens van afnemende bekwaamheid. Aan een burn-out gaat vaak een lange periode van burn-outgerelateerde klachten vooraf.5 Als deze klachten niet opgemerkt of serieus genomen worden en zich ontwikkelen tot een burn-out zijn de gevolgen niet mis. Burn-out is geassocieerd met langdurig verzuim, (blijvende) arbeidsongeschiktheid en verlies van werk. Daarbij hebben studenten die lijden aan een burn-out twee tot drie keer vaker suïcidale gedachten dan hun gezonde collega’s. Met het genezen van de burn-out blijkt ook het risico op suïcide af te nemen.6

Veelal wordt de Maslach Burn-out Inventory (MBI) gebruikt als diagnostisch instrument. De MBI is de enige internationaal geteste en geaccepteerde test om objectief een burn-out vast te stellen.



Maartje Conijn, geneeskundestudent UMC Utrecht

Henri Boersma, geneeskundestudent Maastricht UMC+

contact: studentenplatform@fed.knmg.nl; c.c.: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld.



Lees ook:

Voetnoten

[1] JAMA. 2010;304:1173-80
[2] Burnout Syndrome and associated factors among medical students: a cross-sectional study Clinics (Sao Paulo). 2012 June; 67(6): 573–579
[3] Burnout in medical students: examining the prevalence and associated factors. South Med J. 2010 Aug;103(8):758-63
[4] Patient safety, satisfaction, and quality of hospital care: cross sectional surveys of nurses and patients in 12 countries in Europe and the United States BMJ 2012;344:e1717
[5] beroepsziekten.nl
[6] Burnout and Suicidal Ideation among U.S. Medical Students Academia and the Profession | 2 September 2008

Getty Images
Getty Images
<b>Download dit artikel (PDF)</b>
video KNMG opleiding burn-out
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • ,

    Medische Studenten in de Stress

    De stress en demotivatie onder coassistenten is hoog (MC Oktober )
    Beiden zouden veroorzaakt worden door o.a hoge werkdruk. Er is nog een belangrijke reden. Uit eigen onderzoek blijkt dat 65% van de eerste jaars stud...enten idealistische motieven heeft; ze willen ‘mensen helpen’. Dan komen ze in aanraking met de medische studie waar de mens nog steeds sterk Cartesiaans ’in kaart gebracht’ wordt. De suggestie kan gewekt worden dat de ‘citroenzuurcyclus’ van een mens belangrijker is dan zijn emotionele staat en dat die laatste ook chemisch te verklaren is. De grondhouding die de student moet aanleren is in de eerste plaats afstandelijk en objectief-wetenschappelijk. Medeleven wordt zo een toegift.
    Daarbovenop komt dan nog dat de studie een voorbeeld is van een ‘meritocratie’: cognitieve vaardigheden en heel hard werken zijn van grote waarde (‘merit’). Competitie is een feit en daarmee de angst om te falen. De hoge werkdruk wordt ‘survival of the fittest’. Eén en ander leidt tot frustratie bij de student. Waar is ‘de mens’ gebleven; waarom is die verworden tot ‘de lever op zaal drie’ en gereduceerd tot biochemie?
    Maar je moet gewoon door buffelen en hopen dat het later beter wordt.
    Dit aanpassingsmechanisme leidt tot het eerste teken van burn-out: cynisme.
    Dit fenomeen is zo algemeen dat erin de literatuur gekscherend gesproken wordt over ‘pre-cynische en cynische jaren’.
    Daar komt dan nog bij het toekomst beeld; zijn rol in de ‘B.V Zorg’ met zijn ‘marktwerking’ en ‘Taylorisering’.
    Bovenstaande overziend is de oplossing voor het tegengaan van de burn-out en demotivatie eigenlijk erg simpel. Laat artsen - al dan niet in opleiding- weer doen waar ze voor kwamen: de (hele) mens centraal stellen. Een mens is geen machine; de dokter geen mecanicien en de zorg geen B.V.

    Frans Bakker, arts

  • R. Blom

    arts-onderzoeker, Amsterdam

    Met enige verbazing lazen we dit artikel. Net afgestudeerd herkennen we ons en onze omgeving nauwelijks in de “schokkende” uitkomsten, van hoge werkdruk en burnoutverschijnselen onder co-assistenten. Hoewel we soms vermoeid waren van de lange dagen, ...hebben we de co-schappen over het algemeen ervaren als een veilige leeromgeving, waarin de verantwoordelijkheid en werkdruk goed te doen waren. Het zou interessant zijn om te achterhalen waar deze hoge aantallen vandaan komen. Mogelijk zijn er co-assistenten bang om ‘nee’ te zeggen, of schatten ze in dat ze ‘onmisbaar’ zijn, waardoor ze de lat voor zichzelf extra hoog leggen en zo zelf stress induceren. Zou het mogelijk zijn dat deze studenten ook sneller besluiten om een vragenlijst in te vullen? Misschien zou er in de toekomst meer kunnen worden geïnvesteerd in de persoonlijke ontwikkeling en zelfvertrouwen van co-assistenten, in plaats van de werkomgeving aan de passen.

    Floor van Dijk ANIOS psychiatrie & Rianne Blom arts-onderzoeker

  • W.E.J. Weber

    Neuroloog, MEERSSEN

    Dit is een online enquête-onderzoek, dus we kunnen niet weten wat de Response Rate is. Van de ongeveer 17.000 medische studenten zijn er maar 2800 ondervraagd. Zou het niet kunnen dat studenten met psychische klachten over-gerepresenteerd zijn, omdat... van die groep er veel meer de enquête hebben ingevuld ?

    Als arts wantrouw ik elk onderzoek dat 23% van een zg. ongeselecteerde populatie definieert als 'ziek'.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.