KNMG: Tuchtrecht in de revisie: komt er nog wat van?

Op 23 april kopte de Telegraaf: ‘Toename klachten over zorgverleners’. Het bleek te gaan over cijfers van het Regionaal Tuchtcollege Amsterdam: van 255 klachten in 2003 naar 311 klachten in 2004. Is dit beeld over de gehele linie zo ? Het laatste jaarrapport van de inspectie (2003) laat een toename van tuchtklachten zien van 15 procent (893 klachten) ten opzichte van het jaar daarvoor (776 klachten). In de zeven jaren ervoor is het verloop grillig, met een gemiddelde van 830 klachten per jaar.

Overigens is de toename relatief, als men bedenkt dat sinds 1997 vier nieuwe beroepsgroepen onder het tuchtrecht zijn gebracht. Dat zijn vier keer zoveel beroepsbeoefenaren als de oude beroepen samen (circa 275.000 fysiotherapeuten, verpleegkundigen, psychotherapeuten en gezondheidszorgpsychologen; circa 75.000 artsen, tandartsen, verloskundigen en apothekers). Natuurlijk speelt hier ook de invoering van de Klachtencommissies in 1995 een rol, maar van een verontrustende toename van tuchtklachten lijkt toch geen sprake.

Zorgelijker is het feit dat het percentage klachten, waarop een maatregel volgt, laag is en laag blijft: dit schommelt al jaren rond de 17 procent. Na onderzoek naar de oorzaken hiervan wees de evaluatiecommissie er in 2002 al op dat dit niet goed is voor het vertrouwen van de burger in het tuchtrecht. Een jaar later1 toonde de minister zich in reactie op de BIG-evaluatie bereid een goed voorlichtingsplan te laten ontwikkelen over het tuchtrecht in verband met het ‘zorgelijk hoge percentage ongegronde klachten’. Een dergelijk plan heb ik nog niet voorbij zien komen.

Uit de BIG-evaluatie kwam naar voren dat het tuchtrecht een prominente rol speelt in de kwaliteitsbewaking in de zorg, maar dat er wel knelpunten zijn. Door enkele ingrepen in de Wet BIG, die de evaluatiecommissie vertaalde in 20 concrete voorstellen2, zou de kwaliteit van het tuchtrecht en daarmee het vertrouwen van burgers en beroepsbeoefenaren in het tuchtrecht verbeterd kunnen worden.

In zijn brief van 2003 kondigde de minister (zonder nadere uitleg) aan verbeteringen te overwegen op vijf punten. De evaluatiecommissie geeft daarbij de volgende aanbevelingen:

- Toegankelijkheid van het tuchtrecht. Aanbeveling: geef meer voorlichting over het nut van een gesprek tussen hulpverlener en patient vóór een klacht wordt ingediend.

- Tuchtnormen. Aanbeveling: maak in de wettekst duidelijk dat ook bedrijfsmatige werkzaamheden van beroepsbeoefenaren aan het tuchtrecht zijn onderworpen.

- Vooronderzoek. Aanbeveling: voer geen verplicht vooronderzoek uit als de zaak toch ter zitting wordt behandeld.

- Samenstelling van de tuchtcolleges. Aanbeveling: vervang de extra jurist toch weer door een vakgenoot, omdat die expertise wordt gemist.

- Inschakelen van deskundigen. Regels zijn nodig voor het inzetten van extern deskundigen en een deskundigenbank.

De minister zou hierover met de tuchtcolleges gaan overleggen. Voor zover mij bekend, heeft een dergelijk overleg tot op heden niet plaatsgevonden.

Daarnaast deed de evaluatiecommissie belangrijke aanbevelingen, zoals over de controle op opgelegde maatregelen (bijvoorbeeld de voorwaardelijke schorsing) en over het publicatiebeleid. Zeer weinig zaken worden gepubliceerd en dat is een gemiste kans voor normontwikkeling - en dus kwaliteitsverbetering - binnen beroepsgroepen.  

In een recente brief3 schrijft de minister dat de Kamer in 2006 voorstellen over enkele inhoudelijke en organisatorische aspecten van het tuchtrecht tegemoet kan zien. Onder meer hierover zou het algemeen overleg gaan tussen de Vaste Kamercommissie en de minister op 28 april. Maar dat  is afgeblazen. Reden: andere prioriteiten. Waarschijnlijk: uitstel tot na het zomerreces.

In een vorig leven maakte ik deel uit van de BIG-evaluatiecommissie. Met Joep Hubben verrichtte ik het onderzoek naar het tuchtrecht, vertaalden we knelpunten in concrete suggesties. In 2006 kunnen we eindelijk iets tegemoet zien. Dan zijn we vier jaar verder. Mag ik even verontwaardigd zijn?

Monique Biesaart, beleidsmedewerker gezondheidsrecht KNMG

Correspondentieadres:

m.biesaart@fed.knmg.nl

Noten:

1.  Brief Minister VWS aan TK 31-10-2003, bijlage Standpunt Evaluatie Wet BIG, p.13. 2.  Evaluatie Wet BIG ZonMw, okt. 2002, p. 210-213 (voorstellen. 50-70). 3.  Brief Minister VWS aan TK 8-3-2005, TK 29 282, nr.20: Tijdspad voor wijzigingen in de Wet BIG.