Laatste nieuws
Cees Dekker
5 minuten leestijd
huisartsgeneeskunde

Veel klachten bij gebruik Implanon

9 reacties

Groot deel Urker gebruiksters laat staafje voortijdig weghalen

In drie Urker huisartsenpraktijken is over een periode van tien jaar onderzocht wat de bijwerkingen zijn van Implanon. De resultaten geven aanleiding om de voorlichting over het anticonceptiemiddel aan te passen.

Implanon is een betrouwbare methode van anticonceptie.1-3 Het is een klein, enigszins buigzaam kunststof staafje, 4 cm lang en 2 mm in doorsnee, waarin zich als werkzaam bestanddeel 68 milligram etonogestrel bevindt. Hiervan wordt dagelijks een kleine hoeveelheid afgegeven aan het bloed, waardoor tot drie jaar anticonceptieve werking wordt gegarandeerd. Implanon wordt subcutaan ingebracht, bij voorkeur in de niet-dominante bovenarm.

In de bijsluiter staat beschreven dat onregel-matig vaginaal bloedverlies bij meer dan één op de tien gebruiksters voorkomt.4 Huisartsen op Urk zagen echter opvallend vaak gebruiksters die vanwege hinderlijk vaginaal bloedverlies het staafje voortijdig wilden laten verwijderen. Dit was aanleiding om het gebruik van Implanon te analyseren in de drie samenwerkende praktijken in de gemeente (de hagro Urk-1).

De twee Urker apotheken, bij wie meer dan 99 procent van de praktijkpopulatie is ingeschreven, hebben een lijst gemaakt met Implanon-verstrekkingen. In de patiëntendossiers zijn de lotgevallen bestudeerd van de vrouwen bij wie tussen 1 juli 2002 en 1 juli 2012 Implanon is ingebracht. De beschreven bijwerkingen, voortijdige verwijderingen en de redenen daarvoor zijn geregistreerd. Ook is nagegaan welke anticonceptiemethode de vrouwen na Implanon kozen.

Veel klachten
Door de Urker apotheken is in genoemde periode 63 maal Implanon afgeleverd. Twee gebruiksters waren inmiddels verhuisd en eenmaal bleek een afgeleverde Implanon niet te zijn ingebracht. Deze drie gevallen zijn buiten beschouwing gelaten, zodat zestig gevallen overblijven. In totaal was sprake van 759 maanden Implanon-gebruik (gemiddeld 12,6 maanden per gebruikster), waarin geen zwangerschap is ontstaan. Onder de zestig Implanon-gebruiksters waren twintig (33%) nullipara.

Van de vrouwen meldden er 23 (38%) geen klachten. Hinderlijk vaginaal bloedverlies werd door 32 (53%) gemeld; stemmingsveranderingen door twee (3%). Driemaal waren er wel klachten maar was de aard daarvan niet gedocumenteerd.

Verwijdering van de Implanon wegens klachten vond plaats bij 26 vrouwen (43%). Bij 21 (35%) was de opgegeven reden hinderlijk vaginaal bloedverlies; bij twee (3%) stemmingsveranderingen en driemaal (5%) was de reden voor verwijdering niet gedocumenteerd. Leeftijd was voor twee vrouwen reden om de Implanon te laten verwijderen; zij hadden geen anticonceptie meer nodig en waren tevreden. Twee vrouwen (3%) overwegen nog de Implanon te laten verwijderen.

Gemiddeld is de Implanon bij de vrouwen met klachten elf maanden in situ geweest voordat overgegaan is tot verwijdering. Twee vrouwen hebben de Implanon de volle drie jaar laten zitten, ondanks hun klachten. Geen van alle Implanon-gebruiksters heeft een tweede maal voor Implanon gekozen.

Van de vrouwen bij wie Implanon wegens klachten is verwijderd, hebben er elf nadien geen in het dossier vastgelegde anticonceptiemaatregel genomen. Twaalfmaal vond orale anticonceptie plaats en drie vrouwen kozen voor respectievelijk Mirena, prikpil en condoom.

Teleurstelling
Ruim de helft van de Implanon-gebruiksters in dit onderzoek had last van hinderlijk vaginaal bloedverlies. In de literatuur worden percentages genoemd van 21 tot 58 procent.3 5-7 Vroegtijdige verwijdering wegens klachten vond plaats bij ruim een derde van de Urker gebruiksters; dat is veel meer dan in andere onderzoeken is gevonden (5-21%).3 5-8 Wij hebben hier geen verklaring voor. Een andere opvallende bevinding is dat geen enkele gebruikster een tweede keer voor Implanon koos, ook niet als er geen sprake was van klachten.

De resultaten maken duidelijk dat de voordelen van Implanon – betrouwbaar, meerdere jaren niet aan anticonceptie hoeven denken, eenvoudig inbrengen en verwijderen, snel herstel van fertiliteit na verwijdering – voor veel vrouwen niet opwegen tegen de neveneffecten. Om teleurstelling te voorkomen, moeten potentiële gebruiksters uitvoerig geïnformeerd worden over mogelijke bijwerkingen, vooral over de mogelijkheid van hinderlijk en onregelmatig vaginaal bloedverlies.


Cees Dekker, huisarts, Urk

Correspondentieadres: cjdekker@huisartsopurk.nl; c.c.: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld.

beeld ANP Photo
beeld ANP Photo
beeld ANP Photo
beeld ANP Photo


Lees ook


 


Voetnoten

1 Graessin O, Korver T. The contraceptive efficacy of Implanon: a review of clinical trials and marketing experience. Eur J Contracept Reprod Health Care 2008; 13 Suppl 1: 4-12.
2 Darney P, Patel A, Rosen K, Shapiro LS, Kaunitz AM. Safety and efficacy of a single-rod etonogestrel implant (Implanon): results from 11 international clinical trials. Fertil Steril 2009; 91(5): 1646-53.
3 Flores JB, Balderas ML, Bonilla MC, Vazquez-Estrada L. Clinical experience and acceptability of the etonogestrel subdermal contraceptive implant. Int J Gynaecol Obstet 2005; 90(3): 228-33.
4 Bijsluitertekst Implanon: http://www.fk.cvz.nl (zoek naar: implanon)
5 Riney S, O’Shea B, Forde, A. Etonogestrel implant as a contraceptive choice; patient acceptability and adverse effect profile in a general practice setting. Ir Med J 2009; 102(1): 24-5.
6 Mansour D, Korver T, Marintcheva-Petrova M, Fraser IS. The effects of Implanon on menstrual bleeding patterns. Eur J Contracept Reprod Health Care 2008; 13 Suppl 1: 13-28.
7 Lakha F, Glasier AF. Contiunation rates of Implanon in the UK: data from an observational study in a clinical setting. Contraception 2006; 74(4): 287-9.
8 Funk S, Miller MM, Mishell DR, Archer DF et al. Safety and efficacy of Implanon, a single-rod implantable contraceptive containing etonogestrel. Contraception 2005; 71(5): 319-26.

<b>Download artikel in PDF</b>
huisartsgeneeskunde apothekers bijwerkingen zwangerschap anticonceptie
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • C. M. Doornebos

    arts, Medisch Directeur MSD, Haarlem

    In Medisch Contact van 12 oktober jl. wordt in het artikel “Veel klachten bij gebruik Implanon” een casus beschreven van gebruiksters van het anticonceptiemiddel Implanon. Het gaat hier om 63 gebruiksters over een periode van 10 jaar in drie Urker hu...isartsenpraktijken.

    Op dit moment zijn er in Nederland ongeveer 25.000 gebruiksters van Implanon. Het verbaast ons dat een gerenommeerd tijdschrift als Medisch Contact op basis van een inventarisatie bij zo’n kleine groep gebruiksters in een periode van 10 jaar een artikel publiceert met als kop dat er veel klachten bij het gebruik van Implanon zijn. Daarnaast lijkt dit een inventarisatie en geen wetenschappelijk onderzoek en trekt Medisch Contact op basis van deze inventarisatie een nogal ongenuanceerde conclusie: “De resultaten maken duidelijk dat de voordelen van Implanon voor veel vrouwen niet opwegen tegen de neveneffecten. “

    Voor Implanon/Implanon NXT, dat door MSD op de markt wordt gebracht, is een uitgebreid klinisch studieprogramma gerealiseerd. Er zijn gegevens over meer dan 10 jaar klinisch gebruik van het anticonceptiestaafje. Hieruit komen een aantal belangrijke resultaten naar voren waarvan we een aantal hier noemen.

    Implanon NXT is een zeer effectieve hormonale anticonceptiemethode met de laagste zogenaamde Pearl Index, zoals ook is vermeld in de NHG standaard anticonceptie, in de tabel van Trussel et al. Hierin wordt ook de hoge continueringsgraad van 84% vermeld. Er is geen hormonale anticonceptiemethode die hoger scoort dan dit percentage. Dit staat haaks op de eerder genoemde conclusie in het artikel.
    In uw artikel wordt voornamelijk ingegaan op het bloedingpatroon. Het bloedingpatroon bij gebruik van Implanon NXT is vergelijkbaar met dat van andere progestageen-alleen preparaten. Het feit dat deze methoden geen oestrogeen bevatten, zorgt vanzelfsprekend voor een minder voorspelbaar bloedingpatroon in vergelijking met combinatiepreparaten.

  • P. Ooms

    huisarts, AMSTERDAM

    Ik denk dat ik vrijwel alle implanons weer binnen een jaar bij de vrouwen heb moeten verwijderen. Allen omdat ze meer wel dan niet bloed verliezen. Afgelopen vrijdag zei een patiente nog tegen mij " geen wonder dat het zo veilig anticonceptiemiddel i...s, sexueel contact wordt zo een stuk minder aantrekkelijk,". Overigens vind ik het verwijderen een lastig klusje.

  • G. Boermeester

    huisarts, LELYSTAD

    mijn ervaringen met implanon zijn toch wat anders. Mogelijk doordat ik spotting of DBB behandel met kortdurend bijsturen met 1 tablet orgametril. Dat werkt vaak heel goed. Ik heb > 10 patienten alleen al in mijn praktijk die 2-3x achter elkaar een n...ieuwe implanon vroegen, nadat ze die 2,5-3 jr eerder hadden gekregen. Wel ook bij mij vrij veel uitvallers (ik schat zo'n 35 %). Vanwaar dit verschil is mij ook niet duidelijk. Wel kan het verwijderen of vervangen soms lastig zijn, maar wordt steeds makkelijker als je het vaker doet...

  • I.A.J.M. Meekes

    huisarts, WAGENINGEN

    Een leuk overzicht.
    Ik meen me ook te herinneren dat bij de introductie van Implanon in de jaren 90 de registratie eerst geweigerd werd omdat er nauwelijks onderzoek was in Westerse landen. Na wat onderzoek in een Scandinavisch land is het toen alsno...g gelukt. Voor de tropen een aardig middel dus (ook vanwege de grotere infectie druk). Maar hier, met betere alternatieven (hormoonspiraal) die minder bijwerkingen en ook eenvoudiger te verwijderen zijn (kan erg lastig zijn met Implanon), is de keus m.i. eenvoudig.

  • M. Vasbinder

    médico familiar y comunitario, 03725 TEULADA ALIC Spain

    Een leuk onderzoek, maar mijns inziens overlopend van onderzoekers-bias.
    Ik neem aan dat de deelnemende huisartsen elkaar kennen. Is dat zo, dan is er een gemene deler ontstaan voor of tegen Implanon. Tevens is de groep wel erg klein, ook al wordt di...e uitgedrukt in maanden. Waarom niet in dagen?
    Beter zou zijn een dubbelblind onderzoek met bijvoorbeeld prikpil en Implanon tegelijk, waarbij één van beiden geen werking heeft.
    Positief is, dat er weer eens serieus onderzocht is en dat dat aanleiding kan geven tot een onderzoek met minder bias, waarvoor chapeau.

  • W.R. van Kempen

    huisarts, HAARLEM

    Ik ben blij met dit heldere artikel. Ik ben ook teleurgesteld in Implanon.
    Ik heb het niet precies bijgehouden, maar ik weet zeker dat ik de afgelopen 5 jaar in minimaal 10 gevallen implanon heb moeten verwijderen i.v.m. hinderlijk onregelmatig bloe...dverlies.

  • M.E.C. van Eijk

    arts-onderzoeker, Utrecht

    Ik denk dat dit middel brilliant is voor sommige ontwikkelingslanden. Daar ook echt iets bijdraagt aan de autonomie van vrouwen, met alle positieve gevolgen daarvan. Daarvoor is het handig als het "hier" ook op de markt is. Bedankt voor het mooie ove...rzicht.

  • S.M. Bakker-Muskens

    huisarts, zwolle

    leuk artikel, prikpil is toch wel eenvoudiger te proberen.

  • Bart Timmers

    Huisarts, 'S-HEERENBERG

    Heel opmerkelijk dit. Meer dan de helft rapporteert onregelmatig bloedverlies en dat is veel. Toch blijven er vraagtekens over. In dit onderzoek kiest geen van de vrouwen voor verlenging, terwijl ik dat in mijn praktijk toch herhaaldelijk nu tegenkom.... Ook de frequentie van voortijdige verwijdering herken ik niet uit mijn eigen praktijk. Sterker: Ik kan me eigenlijk maar 1 casus herinneren.
    Ik heb daar uiteraard geen verklaring voor. Maar het is wel een opmerkelijk verschil. Ik ben de auteur erkentelijk voor de moeite dit te onderzoeken, het zet wel weer aan het denken.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.