Waan van de dag

Gerenommeerde wetenschappelijke instellingen kunnen niet meer zonder de sponsoring door belangengroepen. Onafhankelijk geneesmiddelenonderzoek wordt steeds zeldzamer. Richtlijncommissies zitten vol met deskundigen die ook andere belangen hebben. Maar mijn tijdschriften brachten in elk geval de waarheid. Mijn abonnementen waren de reddingslijn naar geloofwaardigheid van wat ik gestudeerd had. Ik wil graag blijven geloven in de wonderen die de geneeskunde ons brengt, maar zie hoe de presentatie van medisch nieuws via die tijdschriften geruisloos is overgenomen door het Grand Prix-circus van belanghebbenden. Als braafste van de klas heb ik altijd mijn best gedaan alles te lezen, maar waar heeft het me gebracht?

Mijn kast bevat oude informatie. Niemand verwijst nog naar een Lancet van oktober 1972. Alles kan ik bovendien op internet vinden en zelfs de inhoud van nieuwe nummers, die drie weken na verschijning in mijn brievenbus ploffen, ken ik tegen die tijd al van begin tot eind, doordat alles al herhaaldelijk in andere media is uitgekauwd. En wie heeft nog behoefte aan de kennis die gisteren opgewonden de wereld werd ingestuurd? Plus ça change, plus c’est la même chose.

Wat moeten die arme patiënten
in de kakofonie van mediaal gebulder?

Ik zou het allemaal weg kunnen gooien en vervangen door de tweets die door Jan en alleman worden rondgezonden over de zin van nieuwe antidiabetica of het belang van vroege behandeling van hypertensie. Het is echter nog een te grote stap voor me. Daarmee zou ik voorgoed afscheid nemen van mijn geloof in de medische wetenschap. Mijn abonnementen opzeggen durf ik al helemaal niet, maar zou het voor zo’n tijdschrift nou echt niet mogelijk zijn het nieuwe exemplaar op hetzelfde moment bij mij te bezorgen als bij de redacties van kranten? Waarom moet ik in mijn avondkrant lezen welk opzienbarend nieuws ik drie weken later bij mijn post zal vinden? Toen internet nog niet bestond, was ik me daar nog niet zo van bewust en keek ik uit naar mijn tijdschriften, zoals mijn moeder blij werd als de Libelle weer op de mat viel. Nu erger ik me als ik in mijn kostbare tijdschrift over de EHEC-bacterie moet lezen als iedereen alweer vergeten is wat dat was. Iets met komkommers.

Wat moeten die arme patiënten in de kakofonie van mediaal gebulder? Een man met kanker en zijn vrouw schrijven me en vragen om hulp. Er zijn uitzaaiingen bij hem gevonden. Wat is de volgende stap? Ze weten dat ik geen kankerdeskundige ben, maar twijfelen over wie ze nog kunnen vertrouwen. Moet hij meedoen aan het onderzoek naar een nieuw medicijn, zoals zijn oncoloog voorstelt? Die doet reuze zijn best om hem over te halen. Wordt hij nu een proefkonijn? Het echtpaar is ten einde raad en neemt onder tijdsdruk een besluit: het resultaat van het onvermogen van de medische wetenschap om de eigen winkel schoon te houden.

Zelf lees ik een wetenschappelijk artikel over een vaccin tegen prostaatkanker dat een succeskans heeft van maar liefst 80 procent. Lekker opgeblazen gepresenteerd. Succes? Ja, bij muizen. Over vijf jaar beginnen de eerste experimenten met mensen. Iemand als ik, bij wie de PSA-klok tikt en elk bezoek aan de uroloog het gevoel geeft weer dichter bij het onvermijdelijke te komen, raakt natuurlijk enigszins opgewonden bij zo’n bericht. Maar moet ik mijn hoofd er wel door op hol laten brengen?

Ik kijk naar de donkerblauwe, -groene, -bruine en -rode wanden van mijn werkkamer. Misschien moet ik de tijdschriften toch maar niet weggooien. Al was het alleen maar om me eraan te herinneren dat alles betrekkelijk is, zelfs medische wetenschap.

Wat moet ik toch met al die gebonden medische tijdschriften in mijn kast? The Lancet bordeauxrood, New England Journal of Medicine marineblauw, British Medical Journal donkerbruin, en grachtenpandgroen voor de Nederlandse tijdschriften.

Ivan Wolffers is arts, wetenschapper en schrijver. Zijn ziekte, prostaatkanker, heeft zijn werk- en levenslust niet getemperd, wel zijn inzicht vergroot in de relatie tussen arts en patiënt: en wereld van verschil

Klik hier voor alle bijdragen van de column Twee werelden