MC 21 - Waarheidsbevinden of privacy

uitspraak gerechtshof

In onderstaande zaak staat het zogenaamde blokkeringsrecht centraal. Dit recht, dat in de Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) is vastgelegd, geeft een keurling het recht om de uitslag en de conclusies van een medische keuring als eerste te vernemen. De keurling kan dan beslissen of daarvan mededeling aan anderen (zoals de opdrachtgever van de keuring) mag worden gedaan. Als eerste de uitslag vernemen van de HIV-test als onderdeel van een keuring bij de aanvraag voor een hypotheek, heeft in het verleden vaak stof doen opwaaien.

In deze zaak van het Hof Den Bosch ging het om een voorlopig deskundigenonderzoek door een door het Hof benoemde onafhankelijke psychiater. Deze deskundige moest duidelijkheid verschaffen over de vraag welke schade eiseres ten gevolge van het verkeersongeval heeft geleden en wat de omvang daarvan is, de zogenaamde toerekenbare medische beperkingen. Eiseres verzocht de psychiater de conceptrapportage eerst alleen aan haar toe te zenden in plaats van tegelijkertijd aan beide partijen en de rechter. Daarbij beriep zij zich op het blokkeringsrecht uit de WGBO. De verzekeraar beriep zich op het recht op een eerlijk proces en het niet willen meewerken door eiseres aan de beoordeling van de forse claim. De eiseres beriep zich op het recht op privacy. De verzekeraar wenste nader onderzoek en specifieke beoordeling van de geldigheid van het blokkeringsrecht. Het Hof oordeelde (evenals de Rechtbank Arnhem in juni 2002) het blokkeringsrecht in deze letselschadezaak niet van toepassing. Gelast een rechter ambtshalve of op verzoek van partijen een deskundigenonderzoek, dan kan de keurling niet verhinderen dat het rapport aan de opdrachtgever wordt uitgebracht, aldus het Hof. Over deze zaak is nog niet definitief geoordeeld, want er is cassatie bij de Hoge Raad ingesteld.

Over de toepasselijkheid van het blokkeringsrecht bij medische expertises in de civielrechtelijke sfeer bestaat onduidelijkheid. Het is nog maar de vraag of het blokkeringsrecht, specifiek voor de keuringssituatie in de WGBO opgenomen, hier buiten toepassing kan worden gelaten. De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) heeft de KNMG eerder advies gevraagd hoe hiermee om te gaan. Geadviseerd is om voorlopig in de NVvP Richtlijn ‘Psychiatrische Rapportage’ op te nemen dat de beslissing over het al dan niet honoreren van het beroep op blokkering niet door de psychiater zelf moet worden genomen, maar aan de opdrachtgever - in dit geval de rechter - moet worden overgelaten en uitgesproken en bij voorkeur ‘zwart op wit’, zoals in deze zaak.

B.V.M. Crul, huisarts
mr. Rose Marie s. doppegieter

Beschikking in de zaak in hoger beroep van Levob Schadeverzekering NV, gevestigd te Amersfoort en kantoorhoudend te Leusden, appellante, nader te noemen Levob, procureur mr. J.E. Lenglet, tegen [de vrouw], wonende te X, geïntimeerde, nader te noemen [de vrouw], procureur mr. J. van Zinnicq Bergmann.

Als vervolg op de op 8 augustus 2001 door het hof tussen partijen gegeven beschikking.

10. De beschikking van 8 augustus 2001
Bij die beschikking heeft het hof een voorlopig deskundigenonderzoek gelast met betrekking tot de aan het op 13 augustus 1994 plaatsgevonden verkeersongeval toerekenbare medische beperkingen van [de vrouw], op grond van de in die beschikking opgenomen vraagstelling. Tot deskundige is benoemd prof. dr. [Y], psychiater te [Z].

11. De verdere loop van het geding in hoger beroep

11.1. Het hof heeft kennisgenomen van de inhoud van (diverse faxen en brieven d.d. november 2002).

11.2. De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 28 november 2002. Bij die gelegenheid is de raadsman van Levob gehoord. De raadsman van [de vrouw] is niet verschenen.

12. De verdere beoordeling

12.1. Bij fax van 1 november 2002 heeft Levob aangegeven dat [de vrouw] de deskundige heeft benaderd en hem heeft verzocht om, in afwijking van de opdracht van het hof, de conceptrapportage in eerste instantie alleen aan [de vrouw] toe te zenden, dus zonder dat ook de rechter of medisch adviseur van Levob van de conceptrapportage kennis kan nemen. [De vrouw] beroept zich op het inzage- en blokkaderecht zoals geregeld in artikel 7:464 lid 2 sub b juncto 7:446 lid 5 BW. Levob verzet zich uitdrukkelijk tegen dit verzoek van [de vrouw].

12.2. Gelet op de ontstane situatie verzoekt Levob het hof te interveniëren en een comparitie van partijen te gelasten teneinde te onderzoeken of de ontstane impasse kan worden doorbroken en -zo nodig - een beslissing hierover te nemen.

12.3. Blijkens de brief met bijlage van 14 november 2002 in samenhang met de faxen met bijlagen van respectievelijk 20, 25 en 28 november 2002 beroept [de vrouw] zich op voornoemd inzage- en blokkaderecht. Het hof leest hierin dat [de vrouw] zich niet verzet tegen het feit dat het door haar gestelde inzage- en blokkaderecht thans onderwerp van geschil is. Het gaat bovendien om een geschilpunt dat rechtstreeks van invloed is op de totstandkoming van het voorlopig deskundigenonderzoek. Derhalve acht het hof Levob ontvankelijk in haar verzoek als vermeld onder 12.2.

12.4.1. Levob is van oordeel dat het in strijd met de regels van de goede procesorde is dat [de vrouw] pas in dit stadium van de zaak belemmeringen opwerpt die de deskundige verhinderen zijn werk te doen en voorafgaand aan de beschikking van 8 augustus 2001 met geen woord heeft gerept over het door haar gestelde inzage- en blokkaderecht.

12.4.2. Voorts is Levob van oordeel dat voornoemde artikelen niet van toepassing zijn op de situatie waarin door een rechterlijke instantie een (voorlopig) deskundigenonderzoek is gelast, maar voornamelijk bedoeld zijn voor contractuele verhoudingen, zoals bijvoorbeeld een medisch onderzoek in het kader van een beoogde arbeidsrelatie of verzekeringsovereenkomst.

12.4.3. Verder is Levob van mening dat het artikel 7:464 lid 2 sub b BW een uitgestelde inwerkingtreding heeft ten gevolge waarvan [de vrouw] daar thans - nog - geen beroep op toekomt.

12.4.4. Ten slotte stelt Levob dat [de vrouw] de waarheidsvinding belemmert door de gang van zaken te frustreren en mogelijk te blokkeren. Het is ongerijmd dat [de vrouw] enerzijds een aanzienlijke claim indient en anderzijds niet meewerkt bij de beoordeling van deze claim.

12.5. Het hof oordeelt als volgt. Op het voorlopig deskundigenonderzoek zijn de artikelen 7:446 lid 5 BW en 7:464 BW van toepassing. Volgens artikel 7:446 lid 5 BW is er tussen de deskundige en [de vrouw] geen sprake van een overeenkomst inzake geneeskundige behandeling. Immers, de deskundige beoordeelt de gezondheidstoestand van [de vrouw], verricht in opdracht van het hof, in verband met de vaststelling van aanspraken (van [de vrouw] jegens Levob) of verplichtingen (van Levob jegens [de vrouw]).

Indien in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf anders dan krachtens een behandelingsovereenkomst handelingen op het gebied van de geneeskunst worden verricht, bepaalt artikel 7:464 lid 1 BW dat afdeling 5 van titel 7 van boek 7 BW van overeenkomstige toepassing is ‘voorzover de aard van de rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet’.

Artikel 7:464 lid 2 sub b bepaalt verder dat de persoon op wie het onderzoek betrekking heeft in de gelegenheid wordt gesteld mee te delen of hij de uitslag en de gevolgtrekking van het onderzoek wenst te vernemen en, zo ja, of hij daarvan als eerste wenst kennis te nemen teneinde te kunnen beslissen of daarvan mededeling aan anderen wordt gedaan.

12.6. Artikel 7:446 lid 5 BW staat in de in artikel 7:464 lid 1 BW aangehaalde afdeling 5 van titel 7 van boek 7 BW. Ook artikel 7:464 lid 2 staat in deze afdeling. De aard van de rechtsbetrekking tussen de deskundige [Y] en [de vrouw], welke rechtsbetrekking op zich genomen valt onder de definitie van artikel 7:446 lid 5, verzet zich echter naar het oordeel van het hof tegen de toepassing van artikel 7:464 lid 2. Wanneer de rechter een deskundigenonderzoek gelast, ambtshalve of op verzoek van partijen, kan de persoon op wie het onderzoek betrekking heeft niet verhinderen dat het rapport van de arts-deskundige aan de opdrachtgever wordt uitgebracht.

Op de onderhavige situatie is daarentegen wél het artikel 198 lid 3 van het wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering van toepassing. Op grond van dit artikel zijn partijen verplicht mee te werken aan een onderzoek door deskundigen. Wordt aan deze verplichting niet voldaan, dan kan de rechter daaruit de gevolgtrekking maken die hij geraden acht.

Dit betekent dat [de vrouw] geen beroep kan doen op het door haar vermeende inzage- en blokkaderecht. Zij heeft hoogstens de vrijheid om al dan niet aan het onderzoek mee te werken, waarna het aan de rechter is om hieraan consequenties te verbinden.

12.7. Nu het hof concludeert dat het inzage- en blokkaderecht zoals geregeld in artikel 7:464 lid 2 sub b BW op de onderhavige situatie, waarin door het hof een deskundigenonderzoek is gelast, niet van toepassing is, behoeven de overige grieven van Levob geen behandeling. Het hof zal als volgt beslissen.

13. De beslissing
Het hof:

bepaalt dat het inzage- en blokkaderecht zoals geregeld in artikel 7:464 lid 2 sub b BW op het onderhavige voorlopig deskundigenonderzoek niet van toepassing is.

Deze beschikking is gegeven door mrs. Van Teeffelen, Lamers en Van der Linden en uitgesproken ter openbare terechtzitting van dit hof van 9 januari 2002 in tegenwoordigheid van de griffier.