Klokkenluiders melden toename misstanden in de zorg

Het Huis voor Klokkenluiders verklaarde 37 ‘vermoedens van misstanden’ gegrond in 2023. De helft hiervan kwam uit de semipublieke sector en dan met name de zorg. In eerdere jaren was dit aantal gelijk verdeeld over de publieke, semipublieke en private sector.

Van de 369 nieuwe adviesverzoeken die het Huis voor Klokkenluiders ontving in 2023, verklaarde het 37 ‘vermoedens van misstanden’ gegrond. De helft hiervan kwam uit de semipublieke sector en dat is voor het eerst. ‘De zorgsector voerde daarbij duidelijk de boventoon.’

Personeelstekort

‘We zien dat zorginstellingen het afgelopen jaar vaak worstelden met het waarborgen van kwaliteitsnormen, bijvoorbeeld als gevolg van personeelstekort’, schrijft het Huis voor Klokkenluiders in het jaarverslag. Hierbij gaat het bijvoorbeeld over medewerkers die medische handelingen verrichten waartoe ze niet bevoegd zijn, waardoor de patiëntveiligheid in het geding is.

Bestaand probleem

Dat de kwaliteitsnormen op de tocht staan door het personeelstekort is een langer bestaand probleem. In 2022 schreef de IGJ in een brief aan de ministers van VWS al dat zorgaanbieders de IGJ ‘expliciet’ vragen ‘om te gedogen dat zij niet aan de kwaliteitsnormen voldoen’. Als een voorbeeld hiervan, schrijft de inspectie te zien ‘dat bij de meldingen van calamiteiten in toenemende mate het gebrek aan deskundig personeel als basisoorzaak van de calamiteit wordt aangemerkt’.

Afhankelijke positie

Ook gingen de vermoedens van misstanden die het Huis van Klokkenluiders ontving over het gedrag van leidinggevenden, zoals het creëren van een (sociaal) onveilig werkklimaat. In een grote enquête van Medisch Contact sprong pestgedrag eruit als het gaat om leidinggevenden die zich grensoverschrijdend gedragen op de werkvloer.

Toename

In 2023 kreeg het Huis voor Klokkenluiders sowieso meer adviesvragen binnen vanwege vermoedens van misstanden. Zelf zegt het dat dat komt door toegenomen media-aandacht en nieuwe wetgeving.