IKNL: ‘Te weinig bekend over wie profiteren van stijgende uitgaven oncolytica’

Er wordt in Nederland steeds meer geld besteed aan (dure) medicatie voor de behandeling van kanker. Maar er is nog te weinig bekend over welk deel van de patiënten met kanker daadwerkelijk profiteert van deze medicatie. En voor welk deel van de patiënten de medicatie niet effectief is of onnodige bijwerkingen oplevert.

Dat stelt Otto Visser, hoofd kankerregistratie van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), dat dinsdag op de eigen website cijfers publiceerde over de uitgaven aan kankermedicatie in Nederland en de overleving in maanden bij een aantal verschillende soorten kanker in de periodes 2007-2011, 2012-2016 en 2017-2021. Volgens het IKNL blijkt daaruit dat met name bij uitgezaaide kanker over de gehele patiëntengroep weinig verbetering is in overleving, ondanks de gestegen uitgaven aan medicatie. Met het publiceren van de gegevens wil het kankercentrum een dialoog op gang brengen. 

Visser: ‘We constateren dat er veel wordt uitgeven aan oncolytica. Het is te zwart-wit om te zeggen dat er té veel wordt uitgegeven. En we constateren dat een deel van de patiënten daarvan profiteert en een nog groter deel van de patiënten niet. Een deel van deze tweede groep krijgt medicatie, maar voor hen blijkt het niet effectief. Het andere deel krijgt geen medicatie, omdat er voor hen geen effectief medicijn bestaat of omdat ze al te ziek zijn om er nog baat bij te hebben. Op basis van de data die wij hebben, kunnen we niet zeggen hoe groot elk van deze groepen patiënten is.’ 

Volgens Visser is ‘iedereen’ ervoor dat er hardere keuzes worden gemaakt over wie in aanmerking zou moeten komen voor (dure) oncolytica. ‘Maar dat is moeilijk, omdat clinici dan keuzes moeten kunnen maken op basis van patiëntenkarakteristieken. Het is nu nog niet mogelijk om op basis van data over de algemene patiëntenpopulatie een inschatting te maken van de kans op verbetering door medicatie voor een individuele patiënt. Het is dus nog een beetje gokken voor de dokter. Daardoor wordt nu nog regelmatig de keuze gemaakt dure geneesmiddelen in te zetten, terwijl die niet altijd effectief zijn. Wij pleiten dan ook voor meer doelmatigheidsonderzoek. Als daar bijvoorbeeld uitkomt dat een middel in een lagere dosering of gedurende een kortere periode kan worden voorgeschreven zonder aan effectiviteit in te boeten, wordt de patiënt uiteindelijk onnodige bijwerkingen bespaard en bespaart de maatschappij geld.’