Zelden euthanasie bij niet-somatische ziekte

Artsen met gewetensbezwaren tegen euthanasie zeggen dat vaak te onduidelijk of te laat tegen hun patiënten, signaleert John Bos, oud-oncologisch chirurg en een van de adviseurs van het rapport ‘Haalbaarheidsonderzoek eindelevenkliniek’ dat de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde afgelopen week uitbracht.

Door deze slechte communicatie kan een patiënt er te laat achter komen dat de arts zijn verzoek niet wil inwilligen. Ook de angst voor vervolging bij niet-somatische ziekten zorgt ervoor dat artsen euthanasieverzoeken afwijzen. Met name bij verzoeken van patiënten met dementie of een psychiatrische aandoening zijn artsen bang dat de euthanasie achteraf niet toegestaan zou zijn.

Bos: ‘De eindelevenkliniek bestaat niet echt, maar is een hypothetisch idee, dat een oplossing moet bieden voor mensen wier doodswens wettelijk wel onder de Euthanasiewet valt, maar die geen arts vinden die de wens wil inwilligen. Met name de niet-somatische terminale ziekten liggen moeilijk, ook al vallen ze wel onder de Euthanasiewet. Artsen zijn vaak onvoldoende op de hoogte van wat kan en mag.’

Psychiaters krijgen jaarlijks 520 euthanasieverzoeken van uitzichtloze patiënten, maar daar wordt zelden aan voldaan, volgens het NVVE-rapport, al kent Bos wel psychiaters die het doen. Onder demente ouderen is twaalf keer een euthanasieverzoek ingewilligd in 2009, een klein aantal op de patiëntengroep, waarschijnlijk doordat ouderen die het beginstadium voorbij zijn, in de praktijk weinig aan een eerder getekende wilsverklaring hebben. De hospices bieden meestal wel euthanasie aan, maar voor opname moet iemand een levensverwachting hebben van minder dan drie maanden, wat bij dementie of psychische aandoeningen niet het geval is.

In het rapport staat dat door diverse artsen belangstelling is getoond voor het invullen van een functie in een eindelevenkliniek, of samenwerkingsverband. ‘Als een patiënt vraagt om een einde aan zijn leven, is duidelijk dat er sprake is van ernstig lijden’, aldus Bos. ‘Euthanasie kan dan een vorm zijn van zorg voor de medemens. Artsen hebben een morele plicht om mensen door te verwijzen, als ze zelf geen euthanasie willen toepassen.’

Heleen Croonen

Lees ook:

• KNMG tegen levenseindekliniek
• Dossier Levenseinde
• Meer nieuws