Topstudies vaak weersproken

Grote klinische studies waarvan de resultaten verschijnen in toonaangevende medisch-wetenschappelijke bladen maken doorgaans veel indruk op vakgenoten. Desondanks worden ze in latere onderzoeken vaak weerlegd of weersproken.

Onderzoek van de epidemioloog John Ioannidis van de universiteit van Ioannina (Griekenland) toont aan dat er ook op topstudies in topbladen wel eens wat valt af te dingen. Ioannidis selecteerde alle veel geciteerde klinische studies die tussen 1990 en 2003 verschenen in The New England Journal of Medicine, JAMA en The Lancet of in een ander medisch vakblad met een impactscore van 7,0 of hoger. De betreffende artikelen moesten ten minste duizend keer zijn aangehaald. In totaal voldeden 115 publicaties aan de criteria. Na exclusie van onder meer editorials en prevalentiestudies bleven er 49 over voor nadere analyse. Van die 49 studies waren er 45 die een positief resultaat melden voor de onderzochte interventie.

Ioannidis vergelijkt in JAMA van 13 juli de 45 positieve studies met latere onderzoeken van vergelijkbare of grotere omvang. Daaruit blijkt dat van de 45 positieve studies er 7 later worden tegengesproken. Van 7 andere studies is vastgesteld dat ze betere resultaten meldden dan het vervolgonderzoek. De resultaten van 20 studies zijn bevestigd in later onderzoek, terwijl 11 studies onweersproken bleven.

Onder de 45 onderzochte studies zijn er 6 met een niet-gerandomiseerde studieopzet. Daarvan zijn er uiteindelijk 5 later weersproken of gerelativeerd. Van de 39 overige (gerandomiseerde) studies, zijn er 9 weerlegd of afgezwakt. << RC

JAMA 294: 218-28