Nieuwe HDL-verhoger werkt niet
Plaats een reactieTorcetrapib, een nieuw medicijn dat de concentratie goed HDL-cholesterol in het bloed verhoogt, moest zorgen voor een doorbraak in de behandeling van hart- en vaatziekten.
Eigenlijk wisten we het al: torcetrapib is niet de blockbuster waarop Pfizer had gehoopt. Integendeel, een grote trial waarin patiënten zowel het HDL-cholesterol verhogende medicijn kregen als de statine Lipitor (atorvastatine) bracht aan licht dat er veel meer sterfte voorkwam in deze groep dan in de groep die alleen atorvastatine kreeg. Pfizer legde het onderzoek stil, verloor 21 miljard dollar van zijn beurswaarde en ontsloeg 10.000 medewerkers.
Twee artikelen in The New England Journal of Medicine (NEJM) van vorige week, maken het er allemaal niet beter op. Uit de studie van John Kastelein (van het AMC, Amsterdam) en medewerkers onder 850 patiënten met heterozygote familiaire hypercholesterolemie blijkt dat de combinatie van torcetrapib (60 mg per dag gedurende twee jaar) en atorvastatine niet resulteert in een verdere reductie van atherosclerose. Dit is vastgesteld door echografisch de dikte van de vaatwand van de halslagader te meten en te vergelijken met de vaatwanddikte bij een groep die alleen atorvastatine kreeg. De ziekte bleef progressief. Het opmerkelijke is dat deze negatieve effecten werden gevonden, ondanks dat de LDL- en triglyceridegehalten met 21 procent daalden en het HDL-gehalte met 52 procent toenam.
Dat de onderzoekers niet de gehoopte werkzaamheid van het nieuwe medicijn vonden, heeft mogelijk te maken met het feit dat HDL-cholesterol zijn anti-inflammatoire werking heeft verloren. Dat leiden de onderzoekers af uit de observatie dat torcetrapib geen invloed had op het C-reactieve-proteïnegehalte.
Steven Nissen c.s. vonden in hun studie onder 1188 patiënten met coronaire ziekte ook dat de combinatie torcetrapib en atorvastatine het HDL-cholesterol verhoogt en het LDL-cholesterol verlaagt. Maar ze vonden tevens een verband met verhoogde bloeddruk. Een significante afname in de progressie van atherosclerose konden ze niet aantonen.
Commentator Alan Tall ziet toch nog een glimpje hoop voor het nieuwe medicijn. Hij zegt dat op zijn minst een deel van de ongewenste effecten is toe te schrijven aan toxiciteit die niet samenhangt met het werkingsmechanisme van torcetrapib. Het middel remt het eiwit CETP (cholesterol ester transport protein). Deze stof zorgt ervoor dat cholesterol uit HDL wordt teruggegeven aan LDL. Door CETP te remmen gebeurt het omgekeerde.
Voordat het onderzoek verder gaat, is er, zo meent Tall, een veel dieper begrip nodig van de verschillende functies van HDL-cholesterol en de daarmee verbonden biomarkers. En toekomstige, andere klassen van CETP-remmers zouden alleen voorwerp van onderzoek moeten zijn als ze geen hypertensie veroorzaken. << HM
NEJM 2007; 356: 1304-16, 1362-4
, early release, 26 maart
- Er zijn nog geen reacties
