LHV-voorzitter: Begrijpt u wat ik zeg?

Toen mij ter ore kwam dat deze special van Medisch Contact de diverse aspecten rond de zorg aan allochtonen tot onderwerp had, kon ik het niet laten een direct verband te leggen met de recente onderhandelingen van de LHV met het ministerie van VWS en Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Onder andere uit bijdragen aan deze special blijkt dat de communicatie tussen artsen en allochtonen vaak de achterliggende oorzaak is bij problemen in de zorg aan allochtonen. De dokter legt iets uit, de patiënt luistert vriendelijk lachend en ogenschijnlijk tevreden gaan beide partijen uiteen. En als in een later stadium de problemen torenhoog blijken te zijn, kost het moeite die problemen tot de bron te herleiden.

Terugkijkend op de relatie tussen de LHV het ministerie van VWS en ZN gedurende de laatste jaren en op de recente onderhandelingen tussen die partijen, zie ik grote overeenkomsten met de huisarts in zijn relatie met allochtone patiënten. Lange tijd hebben de dokters (de LHV) aan hun patiënten (VWS en ZN) geduldig uitgelegd wat de problemen in huisartsenland waren en welke therapie er moest worden gevolgd om die problemen op te lossen. Maar iedere keer als de dokter dacht dat de patiënt het eindelijk had begrepen, had de patiënt toch weer zijn eigen opvattingen over therapietrouw. Dat leidde uiteindelijk tot een situatie waarin dokter en patiënt volledig van elkaar waren vervreemd en onafhankelijk van elkaar streden voor het eigen gelijk.

In de alledaagse praktijk van de spreekkamer kan de huisarts voor een doorbraak in zo’n impasse zorgen door het inschakelen van een tolk. Door de problematiek op een andere wijze en in de eigen taal te verwoorden, worden diagnose en therapie opeens wel duidelijk voor de patiënt. Dat is het begin van een langzaam herstel van de relatie, waarin dokter en patiënt weer gelijkwaardig tegenover elkaar staan.

Iets dergelijks deed zich ook voor in de recente onderhandelingen tussen LHV, ZN en VWS. Toen alle partijen op een gegeven moment toch weer bij elkaar aan tafel gingen zitten, besloten de dokters om een onafhankelijk voorzitter (tolk zo u wilt) aan te stellen om de onderhandelingen in goede banen te leiden. En toen partijen er tijdens een langdurig middernachtelijk spreekuur alsnog niet uit dreigden te komen, zorgde deze tolk voor een oplossing door een voorstel te doen dat volgens haar voor allen een aanvaardbare therapie zou zijn.

Op de dag dat ik deze column schrijf, gaat ook ZN als laatste in de rij akkoord met dit voorstel. Daarmee is het voorstel een door alle partijen aanvaard onderhandelingsresultaat geworden. Natuurlijk wordt er door huisartsen verschillend gedacht over de inhoud van het bereikte akkoord. Dat varieert van ‘volstrekt onvoldoende’ tot ‘een aanvaardbare basis om verder te spreken’. Eén belangrijk element vind je echter niet in het akkoord vastgelegd. Dat is het feit dat LHV, VWS en ZN sinds korte tijd weer als volstrekt gelijkwaardige gesprekspartners aan de onderhandelingstafel aanschuiven. Dat de LHV dit heeft kunnen bereiken, is vooral de verdienste van de gehele beroepsgroep huisartsen. Meer dan een halfjaar stonden de huisartsen in Nederland pal voor hun visie op de kwaliteit van de gezondheidszorg. Over diagnose en therapie bestonden geen communicatieproblemen. Meer dan een halfjaar hebben zij zich verzet tegen plannen die deze kwaliteit zouden doen afbrokkelen. In dat verzet ondervonden zij de steun van de overgrote meerderheid van de ‘echte’ patiënten. Het is aan de totale beroepsgroep te danken dat de huisartsenzorg in dit land thans weer duidelijk op de kaart staat. Iedere huisarts kan trots zijn op dát resultaat. Voor die inspanning verdient u een collectieve pluim op uw doktershoed.

Bas Vos, voorzitter LHV