Een verpleegkundige is geen arts

De titel van het stuk in Medisch Contact d.d. 23 januari 2014 “Verpleegkundige schrijft even goed voor als arts” is onjuist omdat het niet de lading dekt van het artikel waarnaar wordt verwezen:“The effects of nurse prescribing: a systematic review , Sanne C. Gielen e. a., International Journal of Nursing Studies”. In geen van de artikelen van de systematic review van Gielen e. a. wordt een vergelijking gemaakt tussen de “kwaliteit” van het voorschrijf gedrag van verpleegkundigen en dat van artsen. De auteurs van het artikel geven zelf ook aan dat er op basis van hun systematic review geen conclusies mogen worden getrokken met betrekking tot de vergelijking van de kwaliteit van medische zorg tussen beide beroepsgroepen. Wat gemeten is, is of verpleegkundigen protocollair voorschrijven en door de auteurs wordt hier, onder voorbehoud, een positieve indicatie voor gegeven. Wat niet gemeten is, is of verpleegkundigen de diagnose correct hebben gesteld en of zij uitzonderingen en ( ernstige) co-morbiditeit hebben herkend. Er is ook niet gekeken of zij contra-indicaties en interacties met, en bijwerkingen van, andere medicatie hebben onderkend.

Wat wel bekend is, is dat de salariskosten fors zijn gestegen door de wildgroei aan verpleegkundig specialisten, gespecialiseerde verpleegkundigen, nurse-practitioners, physician-assistants en praktijkondersteuners, terwijl het aantal opnames en complicaties niet is verminderd. Verder is ook bekend dat de tijdsbelasting van artsen niet is afgenomen door de introductie van deze beroepsgroepen, deels omdat zij meer moeten controleren, deels omdat zij meer moeten managen. De vraag kan dan ook worden gesteld hoe zinvol en veilig het is om verpleegkundigen te laten voorschrijven.

Voorschrijven is meer dan een protocol toepassen. Bij elk (herhaal) recept dient de andere medicatie mee te worden beoordeeld op indicaties, contra-indicaties en interacties. Bewaking van de medicatie is één van de moeilijkste en meest riskante onderdelen van het artsenvak en vereist minimaal 6 jaar academische opleiding en continue bijscholing. De 4 jarige HBO-opleiding van verpleegkundigen, ook al volgen zij erna een post HBO cursus van 1 dag per week gedurende 2-2,5 jaar (dus geen academische master), is hiermee niet vergelijkbaar. De medische kennis van verpleegkundigen is ontoereikend bij co-morbiditeit en zeldzame aandoeningen. Ook hebben zij niet de kennis om te diagnosticeren en verbanden te leggen tussen de klachten en de diverse aandoeningen en de medicatie. Zonder deze kennis kan echter niet verantwoord worden voorgeschreven. Onze gezondheidszorg stond bekend om haar hoogwaardige kwaliteit waarbij het arts-patiënt contact een wezenlijk onderdeel van de behandelrelatie vormde. Stop met deze doorgeschoten, kostenverhogende taakdelegatie en laat de arts geen manager zijn, maar iemand die zijn uitgebreide kennis, klinische blik en ervaring gebruikt om de patiënten optimale integrale zorg te geven. Alleen een arts kan het overzicht over een patiënt houden, complicaties en bijkomende aandoeningen herkennen, alert zijn op bijwerkingen, zo nodig gemotiveerd van protocollen afwijken, de dosis individueel aanpassen (leeftijd, gewicht, nierfunctie) en polyfarmacie voorkomen. Bescherm de patiënt en laat het voorschrijven over aan een arts.

Monique van Montfort, huisarts, Heemskerk