Ik wil het, ik kan het, ik doe het (niet)!

Column

De KNMG en Nederlandse Public Health Federatie (NPHF) organiseren op 1 november de conferentie Prikkels in Preventie in Domus Medica. De ambitie van deze conferentie is hoog: de deelnemers zullen die dag nadenken over concrete prikkels om het preventiebeleid aan te scherpen. Dat wil zeggen: beleid dat partijen binnen én buiten de zorg aanzet tot effectievere preventie.

Bij effectieve preventie denken wij niet alleen aan de burgers die gezonder leven en werken. Het gaat ook om zorgverzekeraars en zorgaanbieders die effectieve preventie aanbieden, overheden die dat bevorderen, het bedrijfsleven dat minder ongezonde producten en diensten aanbiedt, de bouwwereld die gezonder bouwt, het onderwijs dat gezond leven en werken bevordert.

Is dat allemaal mogelijk? Wij denken van wel. Maar daar zijn voorwaarden aan verbonden. Allereerst moet de wil om aan preventie bij te dragen er zijn. Vervolgens moet de uitvoering van een prikkel ook praktisch mogelijk zijn. En dan moet die prikkel natuurlijk nog worden aangebracht. Logisch, maar zo werkt het helaas niet altijd.

Prikkelen om mee te werken
Als een minister van Volksgezondheid niet wil (bijvoorbeeld het roken verder terugdringen door rookverboden en hulp aan rokers om er af te komen), is het wachten op een bewindsvoerder die dit thema wel oppakt. En het bedrijfsleven? De Koninklijke Horeca Nederland heeft onze uitnodiging om te komen meepraten op de conferentie afgeslagen. En ook de Federatie Nederlandse Levensmiddelenindustrie, toch actief op het gebied van overgewichtbestrijding, haakte af. Als het bedrijfsleven niet wil, moet het wellicht op andere wijze worden geprikkeld mee te werken. En ook voor de burger die wel wil maar niet kan (minder eten, meer bewegen) kunnen we prikkels bedenken om hem/haar te helpen. De premie Zorgverzekering afhankelijk maken van de BMI, hoorde ik laatst collega Rob Oudkerk, als lector Leefstijlverandering bij Jongeren verbonden aan de Haagse Hogeschool, suggereren. Een ethisch dilemma. Maar als dat de oplossing niet is, wat dan wel? Als de professional (huisarts, jeugdarts, bedrijfsarts) een preventieconsult wel kán aanbieden, maar het niet doet, dan kunnen effectieve prikkels de oorzaak van dat ‘niet doen’ wegnemen. Als de werkgever wel wil meewerken aan preventie van uitval van oudere werknemers maar zegt het niet te kunnen, moet de nodige expertise aan die werkgever geleverd worden. En zo zijn vele voorbeelden te geven.

Drogredenen
Het is gemakkelijk om te zeggen dat je wel wilt maar niet kunt, want… En dan komen vaak de drogredenen en blijkt dat men eigenlijk niet wil. Het is gemakkelijk om te zeggen dat je wel wilt en zou kunnen, maar… En dan komen de belemmeringen opgelegd door anderen en waar je toch niets aan kunt doen. Vaak is het willen oprecht, maar worden praktische uitvoeringsproblemen niet aangepakt.

Precies daarvoor is deze conferentie bedoeld: weg van het ontsnappingsgedrag. Zoek zelf mee en denk aan de oude wijsheid: waar een wil is, is een weg! Tot ziens op 1 november!

Han Willems, beleidsadviseur KNMG

Voor inschrijving en het programma van Prikkels in Preventie kijk op www.knmg.nl/prikkelsinpreventie. Schrijf u op tijd in. Het aantal plaatsen is beperkt.