Arbeid als behandeldoel: motor voor de kosten van de gezondheidszorg

Voorzitterscolumn

Preventie van arbeidsongeschiktheid ligt vooral bij de huisarts en de specialist. Dat bleek weer bij de Verzekeringsgeneeskundige Dagen, die de NVVG samen met de GAV onlangs heeft georganiseerd. Diverse sprekers, vooral uit de klinische setting, legden verbanden tussen de kenmerken van de behandeling en het nog kunnen functioneren met een aandoening.

Dr. Busse onderzocht in een Canadees onderzoek welke factoren bepalend zijn voor het langetermijnherstel na een tibiafractuur. Dit is bij uitstek een somatische aandoening en de verwachting dat alleen puur biologische kenmerken bepalend zijn, lijkt gerechtvaardigd. Het tegendeel was het geval: de botgenezing was allerminst maatgevend voor het langetermijnherstel. Juist factoren, zoals leeftijd, roken, maar vooral de eigen verwachting en overtuiging van de patiënt vroeg in het genezingsproces waren bepalend voor het uiteindelijke herstel van functioneren. Dit is met een eenvoudige test vroeg in de behandeling vast te stellen. Het langetermijnresultaat is duidelijk beter, als op geleide van het testresultaat de behandeling wordt uitgebreid met ondersteunende begeleiding en voorlichting.

Enkele aspecten vallen op. Allereerst wordt bij een strikt somatische aandoening vastgesteld dat niet de biologische kenmerken het herstelproces en de terugkeer naar werk bepalen, maar eigenschappen van de patiënt zelf. Dit feit is voor de arbeidsgeneeskunde niet vreemd, maar is binnen de curatieve sector minder bekend.

Overtuigingen van de patiënt
bepalen het herstel

Ook een bijdrage van revalidatiearts Van de Meent (UMC Nijmegen) over de behandeling bij chronisch regionaal pijnsyndroom wijst op het belang van overtuigingen en gedrag van de patiënt. Zijn groep verliet de gedachte dat de patiënt goed naar zijn lichaam en de pijn moet luisteren, maar tracht de patiënt het luisteren naar de pijn en de daaruit voortvloeiende inactiviteit juist af te leren. Niet de pijn als indicator, maar uitleg over het mechanisme van pijn, afbouwen van pijnmedicatie en kinesiofobie behandelen met oefentherapie. Niet het pijngedrag, maar herstelgedrag bevorderen door overtuigingen en percepties van de patiënt aan te pakken.

Het is goed dat er steeds meer aandacht komt, voor de overtuigingen en percepties van een patiënt als bepalende factor voor herstel, en dus een factor die in de primaire behandeling al veel aandacht behoeft. Binnen de bedrijfsgeneeskunde wordt wel gesteld, dat verzuim vooral een vorm van gedrag is. Ook ziekte is een vorm van gedrag, en dat aspect behoeft meer aandacht in de behandeling.

Uiteindelijk leidt het uitblijven van herstel met als eindresultaat beperkingen en invaliditeit tot grote schade, zowel in kwaliteit van leven als in financieel opzicht. Schade niet alleen voor de patiënt, juist ook voor de maatschappij. Dat besef kunnen wij juist ook in Den Haag uitdragen en duidelijk maken dat de bekostiging van de gezondheidszorg veel meer gerelateerd moet worden aan de opbrengst in arbeidsproductiviteit. Meer verbinding tussen VWS en SZW. Meer aandacht voor de terugkeer in arbeid leidt tot forse kostenbesparingen in de economie. Dat moet worden verdisconteerd in de kosten van de gezondheidszorg.

Han Hullen, voorzitter NVVG