Marges

'Het is belangrijk dat we in de zorg met elkaar gaan concurreren. In een vrije markt zijn bedrijven gedwongen zo’n goed mogelijk product aan te bieden tegen zo’n laag mogelijke prijs.’ Mijn vader ziet zelden de humor in van mijn grapjes, maar als ik hem dit vertel moet hij altijd heel hard lachen. Hij is bedrijfskundige en heeft, in essentie, zijn leven lang producten verkocht.

In zijn eerste baan was hij nog een echte verkoper. Hij verkocht dataopslagsystemen: grote beschrijfbare magnetische platen waar een enorme hoeveelheid gegevens op kon worden bewaard. De systemen kostten honderdtwintigduizend gulden voor 128 MB. Ook hadden ze een systeem van 64 MB voor tachtigduizend gulden. Het verschil tussen de twee? Bij de goedkope versie was een draadje doorgeknipt zodat de helft van de opslagruimte niet toegankelijk was. Dit eerste bedrijf bleek exemplarisch voor alle andere waar hij daarna nog zou werken, die uniform hun prijzen zo ver mogelijk trachtten op te voeren en het product zelf minder interessant vonden.

Eén bedrijf maakte het zo bont dat mijn vader zich daadwerkelijk schaamde voor de gerekende marges: de afdeling gehoortoestellen van een bekende Nederlandse voetbalclubsponsor. De productiekosten van de apparaten bedroegen ongeveer tien gulden per stuk, twintig voor een set. De afdeling verkocht ze voor honderd gulden door aan het centrale bedrijfsmagazijn, deze verkocht ze weer aan de winkeliers voor tweehonderdvijftig gulden en ten slotte kon de klant ze kopen voor meer dan duizend gulden. Kosten voor aanpassingen kwamen daar nog bovenop.

Zou dit gemeengoed zijn voor producten die met gezondheid te maken hebben? Een vriendin van me werkte tien jaar geleden als vertegenwoordigster van een producent van brillenglazen. De prijs voor de winkeliers was 6,25 euro per glas (unifocaal, bifocaal of al die kleurtjes en beschermende laagjes maakte niets uit). Als u zich kunt herinneren wat u destijds betaalde voor uw bril kunt u zich een idee maken van de marge. Overigens vonden de grote retailzaken die 6,25 euro veel te duur.

Mijn vader schaamde zich daadwerkelijk
voor de marges die werden berekend

Het sprookje dat je met lagere prijzen een hogere omzet kunt genereren, prikte mijn vader voor me door bij zijn laatste baan, toen hij directeur werd van een bedrijf in handen van een universiteit. Dit bedrijf verzorgde masteropleidingen voor afgestudeerde hbo’ers, en het leed door een gebrek aan inschrijvingen elk jaar een beetje verlies. Hij zag al gauw wat het probleem was: de cursus was veel te goedkoop (cursussen van andere universiteiten waren veel duurder en natuurlijk dus ook veel beter), dus hij verhoogde de prijs met 60 procent en gebruikte een deel van dit geld voor meer reclame. De aanmeldingen verdubbelden bijna en binnen twee jaar was het bedrijf winstgevend geworden. Aan de cursus zelf was natuurlijk niets veranderd.

Twee weken geleden is een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd om te regelen dat ziekenhuizen winst mogen uitkeren. Voorstanders menen dat dit zal leiden tot zorg die doelmatiger en betaalbaarder is. Hopelijk zijn een of twee van deze voorstanders bereid hun redenering aan mijn vader uit te leggen, want hij houdt wel van leuke grappen.

Miquel Ekkelenkamp is arts-microbioloog en schrijver (onder de naam Bulnes)

Meer bijdragen van de column Uitbraak