Blogs & columns

Meedoen

3 reacties
beeld: Thinkstock
beeld: Thinkstock

Mevrouw Jansen kijkt me met grote ogen aan. ‘Heeft u ongeveer begrepen wat de chirurg heeft uitgelegd over de operatie?’, vraag ik. Ademloos schudt mevrouw Jansen, een keurige vrouw van achter in de 40, haar hoofd. ‘Nee… Ik… ik vroeg alleen maar of ik nou eerst die scan moest of eerst die foto, en toen... Is ze nu boos?’

De chirurg is net op haar tikkende cowboylaarzen de spreekkamer uitgelopen, op naar de volgende patiënt, nadat ze mevrouw Jansen had toegebeten dat ze ‘blijkbaar niet luisterde en ze toch net alles uitgelegd had’. ‘Ik ben gewoon niet zo thuis in dat medische wereldje’, zegt mevrouw Jansen verontschuldigend tegen mij. ‘Wat is eigenlijk een pancreas?’

Het zijn de kleine dingetjes. Niet bedanken als de poli-assistente een kopje koffie neerzet. Niet opkijken als er iemand op de deur van de spreekkamer klopt en daar minutenlang blijft wachten. Je e-mail blijven lezen, terwijl een patiënt de spreekkamer is binnengelopen en aarzelend is gaan zitten. De co-/poli-/arts-assistent met slechts een handgebaar de deur wijzen zonder hem zelfs maar aan te kijken.

Ik denk dat er nog maar weinig beroepen zijn waarin zoveel hiërarchie heerst als in de geneeskunde. In welk bedrijf pikt de koffiedame het om met een tikje op een leeg kopje bevolen te worden koffie bij te schenken? Heeft de poli-assistent trouwens niets beters te doen dan mijnheer de chirurg van allerhande dranken en spijzen te voorzien?

Het verbaast me eigenlijk al niet meer als ik geen ‘goedemorgen’ terugkrijg als ik ’s ochtends voor de poli de spreekkamer binnenkom. De dokter heeft belangrijkere zaken aan zijn hoofd dan zoiets banaals als gedag zeggen, nietwaar? Maar als ik erover na denk, zou juist het feit dat ik dit als normaal beschouw me nog veel meer moeten verbazen. Het gevoel van complete superioriteit van de gemiddelde chirurg is verbijsterend. De verpleegkundigen, doktersassistenten en ‘poli-dames’ – wat op zichzelf al denigrerend klinkt – zijn toch feitelijk gewoon collega’s, al staan ze wellicht niet op hetzelfde onbereikbaar hoge niveau van genialiteit, vakmanschap en inhoud van de portemonnee?

‘Waarom wilde je arts worden?’ ‘Omdat ik er zo van houd om met mensen om te gaan.’
Wat de artsen die dit antwoorden vergeten, is dat het omgaan met mensen in de gemiddelde arts-patiëntrelatie volledig uit zijn verband is gerukt. De patiënt legt zijn complete voorgeschiedenis, sociale anamnese en lichamelijke ongemakken in jouw handen en heb je geluk, dan geeft ie je in goed vertrouwen zijn leven erbij. Dat maakt hem afhankelijk,  jou verantwoordelijk en maakt de relatie per definitie tot een bizarre symbiose die vrij weinig meer te maken heeft met ‘met mensen omgaan’. Iedereen kan goed met mensen om gaan als hij zelf maar de baas is.

Het zijn precies deze zelfde artsen die mij bij een beoordeling vertellen dat ik een gebrek heb aan initiatief of assertiviteit. Op je eerste dag op een nieuwe afdeling als coassistent verkondigen dat jij de hele visite wel in je eentje doet, is wat mij betreft geen proactieve houding maar een gebrek aan zelfkennis en een verloren steekje in je opvoeding. Waarom is bescheidenheid in de geneeskunde eigenlijk een scheldwoord?

 ‘Niet nadenken, meedoen, niet nadenken, meedoen!’, verkondigde Youp van ‘t Hek ooit in een van zijn voorstellingen als motto van het moderne leven. Misschien is dit inderdaad wel hoe ik de geneeskunde moet leren zien. Niet nadenken, meedoen, niet nadenken, meedoen, niet nadenken...

Maar als dit de regels van het doktertje spelen zijn, weet ik eigenlijk niet zeker of ik wel mee wíl doen.

Mara Simons

Meer Hippocrates & Co

  • Mara Simons

    Mara Simons (pseudoniem) is coassistent. ‘De situaties die in dit leerproces ontstaan en de voelbare druk om te móeten presteren, kan ik niet onbeschreven laten.'  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M.H.J. van de Pol

    Huisarts, Nijmegen

    Helaas komen dit soort hierarchische prehisorische situaties nog steeds voor. Tijdens intervisie bijeenkomsten met co-assistenten passeren dit soort situaties nog vaak de revue. Ik geef veel onderwijs over kwaliteit van zorg en patientveiligheid. Tij...dens dit onderwijs is veel aandacht voor oorzaken van onveiligheid en slechte kwaliteit van zorg. Een van de thema's is dan communicatie. Er is veel onderzoek waaruit blijkt dat hierarchische communicatie fouten in de hand werkt en dit leren we onze studenten en co-assistenten. Tegelijkertijd worden zij met situaties zoals in de column beschreven geconfronteerd. Een bewijs dat eens te meer theorie en praktijk soms mijlenver uit elkaar liggen. De faculteit geneeskunde in Nijmegen besteed een heel bachelor blok aan dit belangrijke onderwerp. Tijdens dit blok gaan studenten zelf ook aan de slag met kwaliteitsverbetering op een klinische afdeling of eerstelijnspraktijk. Zeer leerzaam en belangrijk en hopelijk heeft dit een uitstervende werking op situaties zoals in de column geschetst.

  • M. van der Elst

    Opleider Chirurgie te Delft, WASSENAAR

    Als Opleider Chirurgie kan ik gelukkig mededelen dat er in de moderne opleiding tot chirurg erg veel aandacht is voor competenties als samenwerking, communicatie en professionaliteit. Ook worden arts-assistenten en chirurgen veel vaker dan "vroeger" ...aangesproken op arrogant en kwetsend gedrag. Ik herken het beeld van de superieure chirurg dus niet zo, gelukkig maar....

  • D.H. Croon

    huisarts, Groningen

    Beste Mara,

    Wat een prachtige analyse en moedige column. Het lijkt mij dat je zeker doktertje moet gaan spelen en de menselijke maat daarbij in de gaten moet houden. En er is hoop, want lang niet alle collega's voldoen aan jouw beschrijving van een ...gemiddelde chirurg.. Maar wie de schoen past, trekt hem maar aan.

    Daan Croon.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.