Exnovatie (4)

Marcel Levi vindt de Da Vinci-operatierobot een ‘false innovation’, omdat onbewezen zou zijn dat operaties met de robot een betere uitkomst hebben dan zonder robot (MC 12/2013: 601).

Er is inderdaad geen dubbelblind placebogecontroleerd onderzoek op dit terrein. Dat is om begrijpelijke redenen binnen de chirurgie lastig te realiseren. Gelukkig is chirurgie praktisch en hoeft iets wat logisch is niet per se bewezen te worden. Zo is ook het gebruik van de parachute bij een sprong uit het vliegtuig logisch, maar ontbreekt wetenschappelijk bewijs dat dit nuttig is. Dat je met handige instrumenten beter kunt werken, weten we sinds de oertijd. Als een ervaren uroloog ontspannen achter de console zit met 3D-beeldvergroting en trillingsvrije microchirurgische instrumenten zal hij een betere prostatectomie verrichten dan bij langdurige vermoeiende laparo­scopie met 2D-visie en tegengestelde instrumentbewegingen. Bovendien zal hij zelf minder snel verslijten. Er is toenemend bewijs dat bij gelijke ervaring van operateurs de robotprostatectomie een beter uitkomst geeft qua opnameduur, bloedverlies, analgeticagebruik en functioneel herstel.

Het is ook waar, zoals Levi stelt, dat een robotoperatie oncologisch geen verschil maakt met laparoscopie of open chirurgie. Ook dat is logisch: of ik nu een prostaat microchirurgisch uitprepareer met de robot of het onderlichaam amputeer, maakt immers vanuit oncologisch pers­pectief niets uit.

De Da Vinci-robot is duur en de procedurekosten sec liggen hoger dan bij laparoscopie of open chirurgie. Maar de discussie over kosten is onvolledig. Alle kosten en alle baten moeten worden verdisconteerd, zoals kortere opnameduur, minder complicaties en ergonomisch voordelen voor de operateur waardoor hij beter en langer patiënten van dienst kan zijn. Commentaar op de Da Vinci-robot is iets anders dan goedkope retoriek veelal door niet-chirurgen of niet-gebruikers; dat is ‘valse voorlichting’ aan het publiek.

Jean-Paul van Basten, uroloog en docent robotchirurgie, Nijmegen