Kosten doorbehandelen ook zaak van arts (3)

Ik mis twee dingen in het artikel over de kosten van het doorbehandelen (MC 7/2013: 376). Ten eerste de stem van de patiënt of diens vertegenwoordiger in de casuïstiek – deze ontbreekt in het artikel. Ten tweede enige bezinning op de niet-materiële opbrengst van schier eindeloze interventies. Ik denk dat ze namelijk veel leed opleveren. Is dat leed dat we een mens berokkenen door door te gaan met ingrijpen niet een veel betere reden om ervan af te zien dan de kosten van het eindeloos behandelen?

Over dat leed zouden we vooraf met de patiënt moeten spreken. Die moet zich tenslotte door al die belastende ingrepen heen worstelen.

Twee zaken zijn cruciaal bij het maken van afwegingen over doorbehandelen: ten eerste tijdig communiceren met de patiënt en ten tweede de ethische sensibiliteit van de dokter. Het bespreken van een medische situatie en de gevolgen daarvan voor de toekomst gerelateerd aan de kwaliteit van leven en het wellicht beperken van medisch ingrijpen, vergen moed, vaardigheid en continuïteit. Want wat is bijvoorbeeld het perspectief van een 80-jarige patiënt met een gemetastaseerde grawitztumor?

De afweging om door te behandelen of niet moet niet door een onafhankelijke commissie worden gemaakt, maar is een zaak van de patiënt met de eigen dokter en wel gedurende het hele behandeltraject – dus niet alleen aan het begin. Afwegingen maken is een intrinsiek onderdeel van het behandelen, en doe je als behandelend arts telkens weer opnieuw, afhankelijk van de ontwikkelingen.

Ik pleit ervoor dat artsen zelf meer (leren) communiceren over het levenseinde en de ‘advance care’-planning die daarbij hoort. En dat we daartoe ook mogelijkheden bieden, zoals bij het specialisme ouderengeneeskunde al gebeurt. Zo kunnen we de kwaliteit van zorg waarborgen en onnodige kosten voorkomen.

Jacobien Erbrink, specialist ouderengeneeskunde, Vught