Recht op euthanasie?

Het einde van het leven is, zoals Van Straaten betoogt, niet altijd maakbaar (MC 48/2011: 2994). Soms is de euthanasiewens van de patiënt niet te verenigen met het geweten van de arts. De arts hoeft immers het euthanasieverzoek niet in te willigen. Wel moet iedere arts serieus ingaan op een euthanasieverzoek. De uitkomst daarvan kan zijn dat de arts, zoals Van Straaten terecht stelt, tijdig – dus ruim voor het ziekbed – aan de patiënt kenbaar maakt dat hij niet bereid is euthanasie uit te voeren. Het is van groot belang dat arts en patiënt over het overlijden praten voordat er klachten ontstaan. Zo kunnen de mogelijkheden en de onmogelijkheden wederwijds worden verkend en kunnen grenzen worden bepaald. De KNMG heeft hiertoe de handreiking Tijdig praten over het overlijden opgesteld.

Er is geen juridische verwijsplicht, maar het behoort wel tot de professionele verantwoordelijkheid tijdig te verwijzen of over te dragen aan een collega. Zou het niet voor patiënten, maar ook voor artsen zo moeten zijn dat er binnen grotere samenwerkingsverbanden afspraken worden gemaakt? Binnen zo’n gezamenlijk gedragen verantwoordelijkheid worden niet telkens dezelfde artsen belast, hoeven bezwaarde artsen
zich niet bezwaard te voelen om een collega te vragen en wordt voorkomen dat patiënten zelf moeten gaan shoppen. Bij zulke afspraken kan sprake zijn van compenserende
activiteiten door bezwaarde artsen. Dit is overigens geen uitwerking van enig recht op euthanasie, maar misschien wel een manier om willekeur te verminderen en in voorkomende gevallen, zoals de auteur schrijft, ‘het ultieme resultaat van een bijzonder gegroeide samenwerking tussen de zieke en de dokter’. Dat kan alleen als de arts de grenzen van de wet en zijn eigen handelen kent, en daar tijdig en helder over spreekt met de patiënt.

drs. Eric van Wijlick, beleidsadviseur KNMG, Utrecht

• Meer brieven