Neusmaagsonde
3 reacties
Na een dunnedarmresectie wegens een strengileus ontwikkelt een 84-jarige vrouw een platzbauch waarvoor zij opnieuw wordt geopereerd. Haar herstel hierna verloopt langzaam en de orale intake is ontoereikend, zodat wordt besloten om sondevoeding te geven.
De verpleegkundige op de afdeling brengt moeiteloos een nasogastrische sonde in. Ze twijfelt aan een correcte ligging na auscultatie van het abdomen bij insufflatie over de sonde, en er wordt besloten ter controle een röntgenfoto te maken (zie afbeelding).
Op de foto is te zien dat de sonde eerst in de linkerbronchus is terechtgekomen en aldaar omgekruld is, om uiteindelijk in de rechterbronchus te eindigen. Vanzelfsprekend wordt de sonde direct verwijderd en hierna onder doorlichting door de radioloog geplaatst.
Het plaatsen van een voedingssonde is een frequent uitgevoerde handeling op verpleegafdelingen. Incorrecte plaatsing met als gevolg aspiratie van sondevoeding gaat gepaard met een zeer hoge mortaliteit. De risico’s komen vooral voor bij patiënten na larynxchirurgie of bestraling en patiënten met bewustzijnsstoornissen. Deze casus illustreert echter dat ook bij anderen een verminderde hoestreflex aanwezig kan zijn, waardoor de introductie schijnbaar probleemloos verloopt. Hoewel in deze casus auscultatie leidde tot twijfel over de correcte ligging, is deze techniek onbetrouwbaar. Aanbevolen wordt de positie van de voedingssonde standaard objectief te controleren door middel van een pH-test van aspiraat van de sonde (lakmoesproef) of door een röntgenopname.
Een Nederlandse evidence-based richtlijn wordt nog dit jaar gepubliceerd.
Joris Franken, anios chirurgie
Jan Wijsman, chirurg
Amphia Ziekenhuis, Breda
Correspondentieadres: jorisfranken@hotmail.com; c.c.: redactie@medischcontact.nl
Test uzelf!
Bekijk eerst de casussen in de rubriek Wat ziet u? en geef uw kijk op de zaak. Bekijk daarna de uitgewerkte casussen in de rubriek Gezien.
Wat ziet u? | Gezien
<b>PDF van deze Gezien</b>
Joost Wittgen
(waarnemend) huisarts, Venray
In de rubriek Gezien wordt bij de casus van de verkeerd terechtgekomen neusmaagsonde vermeld ‘dat de sonde eerst in de linkerbronchus is terechtgekomen en aldaar omgekruld is om uiteindelijk in de rechterhoofdbronchus te eindigen’.
Dit lijkt me nie...t erg waarschijnlijk. Meer voor de hand ligt dat de punt van de sonde rechtstreeks in de rechterhoofdbronchus is gestoken en dat daarna de sonde over de bifurcatio trachea heen is ‘doorgebogen’ en door voortdurende stuwende kracht van de inbrengende hand steeds verder dubbel in de linkerhoofdbronchus is geschoven.
Voor de patiënt zal het geen verschil maken. De reden dat ik het toch wil opmerken, is het leerpunt: de eerste intuïtieve verklaring van een foto is niet altijd de juiste.
R.M. Backus
kno-arts niet-praktiserend, Zeist
Als reactie op de casus Neusmaagsonde, wijs ik op het inmiddels vergeten (?) boek Head-Neck Surgery van Loré.
Met de methode die hij beschrijft, is eenvoudig de ligging van een maagsonde te bepalen indien de auscultatie onduidelijk is (zie illustrat...ies).
J.B. van Rijswijk
KNO-arts en reconstructief aange, RÜSCHEGG HEUBACH Switzerland
Gaarne druk ik bij deze en ditmaal digitaal nog eens mijn reeds in 2009 in druk verschenen ingestuurde brief integraal af:
Maagsonde in de longen
Publicatie 14 - 01 april 2009
Jaargang 2009
Rubriek Brieven
Auteur dr. J.B. van Rijswijk
Pagina 609
In ...het commentaar bij de uitspraak ‘Maagsonde in de longen’ (MC 8/2009: 334) schrijven Crul en Rijksen dat het meten van de pH-graad van het opgetrokken vocht het betrouwbaarst aangeeft of een maagsonde goed ligt. Ik ben niet op de hoogte van degelijk wetenschappelijk onderzoek hieromtrent, maar als praktiserend KNO-arts lijkt mij dat een simpele indirecte (spiegelen) of directe laryngopharyngoscopie een nog hogere zekerheid biedt.
In principe zou iedere basisarts die in Nederland is opgeleid, in staat moeten zijn om de larynx te spiegelen, gezien het overal nog gebruikelijke KNO-coschap en of KNO-preklinisch vaardigheidsonderwijs. Als dit onderzoek onmogelijk is (bijvoorbeeld door grote wurgreflex van patiënt) of als de arts twijfelt, is een consult bij een KNO-arts te overwegen. Een simpel consult KNO-heelkunde brengt voor de patiënt ook minder stralenbelasting met zich mee dan aanvullende röntgenonderzoek.
Zürich, februari 2009
dr. J.B. van Rijswijk, KNO-arts en reconstructief aangezichtschirurg, Universitäts Spital Zürich